Meşa ku bi navê “şeve cardin bidest bixe” hatiye lidarxistin bangewazîyeke bo kesayeta me ya hestiyar. Wisa kirine ku divê em, wekî jinekî bi taybetî ji şeve bitirsin. Şev ji bona jinan tijî tehde û talûke ne. Heke jinek şevê bi tena serê xwe li sûkê de bimeşe, ev yek bes nayê wateya ku ev jin di bin rîska tacîzkirinê de ye, her wiha wateya vê yekê –anegorî hişmendîya mêrsalar- ew e ku ev jin bi zanetî û dilî dixwaze bê tacîzkirin. Ew jina ku ji tixûbên şevê derbas dibe êdî qaçaxê zagonê ye ku rêzika bingehîn a tevgerana şaristanî xira dike: jineke binamûs şevê dernakeve li derva, heya bi tena serê xwe an ji tevli hin jinên din qet dernakeve. Ew jina ku şevê bêyî gergûnka xwe derdikevin li derva an wekî kuçegêrok an jî orispîyeke pozbilind a ku nizane çawa tevbigere tê dîtin. Polîsên şeve –yanê tecawîzker û mêrên din ên ku derketine nêçîrê- xwedîyê ew mafî nin ku zagona şevê bicih bînin: jinan bi nermovingo temaşe bikin û wê ceza bikin. Ketin li pey me hemûyan û gelek ji me hatin girtin jî. Her yek jina ku ji rêgezên civata şaristanî haydar, baş dizane ku divê xwe bi şevê biparêz e. Lê heke ew jin wekî “keçeka qenc” li malê bimîne û derîyan ji ser xwe de dade jî şev wê tehdît dike ku bi zorê bikeve li hindur. Ew heywanên dirrinde ku li pencere diteyîsin, xwe bi borîyan digirin hildiperikin, zirzeyan vedikin û ji kûlekê re dikevin hindur şevê digel xwe tînin. Bo nimûne ev nêçîrvan di fîlmên vampîran de wekî romantîk tên nîşankirin. Nêçîrvan notanî dûxanê ji derz û qelşan re dadiwêre. Digel xwe mirinê û seksê tînin. Qurbanî vedikişin; li hemberê seksê berxwe didin, heya ku xwe teslîmî kelecana nêçîrvan dikin û şeqên xwe ve dikin, sîngên xwe yên rût û tazî pêşkêş dikin û dikevin “evînîya” wî. Piştî ku qurbanî bi tevahî xwe teslîm dike êdî şev ji gef û gurra xwe dest berdide ji ber ku êdî qurbanî jixwe mirî ye. Jinik gelekî şêrîn, gelekî jinane û gelekî mirî ye. Belê wiha ye, ev qaşo-romantîzm tecawîz e ku bi nêrînên watedar hatiye xemilandin. Şev dema romantîzmê ye. Mêr jî notanî ew vampîrên ku mirov xwezîyên xwe pê tînin, diçin bo xapandina jinan. Notanî vampîran derdikevin nêçîrê. Şev destûrnameya qaşo-romantîzmê dide û romantîzim vediguhere destdirêjîyê. Ew îqameya ku derîyên derîyên wê darê zorê tên vekirin carna mal, hemasa beden û carna jî ew tiştê ku hin kes jê re dibên giyan e. Jin tiktenê ye û/an jî ji xewê de ye. Mêr ji hebûna jinê dixwe heya ku jê têr dibe an jî jin di destên wî de dimire. Kûlîlkên jin xapandinê ew in ku berîya qurbanî tê kuştin bi aliyê kujer ve tên pêşkêşîkirin. Kincan li laşê wê dikin, wê dirêj dikin û bi merasîmekî ve dest didin li ser hebûna wê, êdî ew heta hetayê bona berdevamiya heman tiştê tê bikar anîn. Hemû ciyawazîyên viyanî û takekasî kuta dibin û wisa dixwazin ku em bawerîya xwe pê bînin ku ev kutakirina bi aliyê tecewîzker ve nehatiye kirin, şevê xwe hemû ciyawazî kuta kirine. Mêr şevê bona tinekirina me bikar tînin. Kasanovayê ku mêr wî wekî hosteyê xwe qebul dikin dibêje ku “gava lempe tê vemirandin hemû jin notanî hevdu nin.” Hêmana zayenditîya mêran a sereke ew e ku kesayetî, takekesitî, taybetmendîyên şexsî û vîna jinê tine dike. Loma jî şev ew wext e ku bona pîrozkirina zayenditîya mêran hatiye terxankirin, ji ber ku bi şevan her der reş û tarîyê û di tarîyê de hêsatir e ku ciyawaziyan nebînin, ferq nekin bê ka ew jîn kî ye. Zayenditîya mêran ku ji tevahîya jiyanê, bi taybetî jî ji jiyana jinan nefret dike, dikare bi hovanê bireve, hema kîjan qurbanî bikeve li ber bikûje, bona xwe veşartinê tarîyê bikar bîne, sebra xwe bi tarîyê bînê, tarîyê bike stargeh û xwe pê bihewîne. Şev ji bona mêran efsûnî nin. Ew bi şevê derdikevin bi gerrîna fahîşeyan. Qaşo peyşabûnên xwe şevê dikin. Şevê serxoş dibin û notanî garanan li sûkan digerin. Ew bi şevê dikutin jinên xwe. Cimaeta xwe bi şevê geş dikin. Qaşo- jirêderxistinên xwe bi şevê dikin. Kirasên xwe yên spî şevê xwe dikin û agir alafê berdidin bi xêç. Şeva belûr, ew şeva ku Nazîyên Alman li çawirdora Almanyayê dikan û malên Cihûyan bombe kirin, ew şeva ku heya ku borî tevahîya Almanyayê bi şûşeyên şkestî de ma, ew şeva belûrîya ku navê xwe bi wan şûşeyên şkestî girt. Şeva belûrîya ku Nazîyan hemû Cihûyên ku xwe di cihên ewle de veneşartine û zirze li ser xwe de negirtine qir kirin. Şeva belûrîya ku elameta qetlîamên siberojê, nîşaneya wateya şevê ye. Nirxên rojê dibin derd û kûlên şevê. Hemû komên, cimaetên di bin tehdeyê de ji şevê ditirsin, ji ber ku bi şevan hemû kesên wekî bindeste tên dîtin notanî jinan muamele pê tê kirin: wekî nêçîrekî, lêdanê dixwin, tên kuştin an jî dibin hedefa tûndîya zayendî. Em bi şevan ditirsin ji ber ku mêr bi şevan bêtir xeternak in. Emrîka anegorî xeysetê xwe yî nijadperest tevdigere, dike ku tirsa tarîyê di binehişê me de wekî tirsa reşîkan, bi taybetî tirsa mêrên reşik bicih bike. Bi vî awayî têkiliya gerdîşî ya di navbera mêrên reşik û destdirêjîyê -destdirêjî mîrateya me ya neteweyî ye- bixêztir dibe. Lewre nîgaşa şeva reş wisa pêşniyar dike ku reş bi jixweberî xeternak e. Bi vî awayî li ser têkiliya di navbera şevê, mêrê reş û tecawizê tê girtin. Şev yanê zemanê ku seks tê kirin, dibe zemanê nijadperestiyê, tirsa nijadperest û nefreta nijadî. Li Başûrê Emrîkayê, bi şevan derdikevin gerra mêrê reş ku wî bixesînîn û/an jî linç bikin. Emrîka dewleteke nijadperest e û mêrê reşik jî wekî barkêşê talûkê, barkêşê destdirêjiyê tê hilbijartin. Rêbaza desthilatdariya mêran a sereke dike ku mêrên reşik ji bona nijadên wan kêm bên qebulkirin û wekî serê kulê, wekî nîşaneya zayenditîya hemû mêrtiyê bên bikar anîn. Hîtler jî heman yek anî li serê mêrên Cihû. Li Emrîkayê zêdepariya fahîşeyan bi jinên reşik pêk tên: ev jin wekî pêşnimûneyên sedema hemû qirêjî û gunehkariyan û zayenditîya jinan a ku wekî milkê mêran hatiye pênasekirin tên dîtin. Û bi vi awayî şev ji bona jinan dibin zemanê nijadê û zayenditîyê: mêtinkarîya nijadî û zayenditî tevli hevdu dibe, ji hevdu nayê veqetandin. Şev û reş, seks û nijad. Mêrên reşik bona kirinên hemû mêran tên tawanbarkirin; jinên reşik hemû jin çawa bên îstîsmarkirin wisa tên îstîsmarkirin. Lê belê hikûk û gerdîşa civakî bes wan û bi awayekî tûndî ceza dike. Bona ku em bikaribin vê girêka zordest a ku her şev cardin tev digere çareser bikin divê em cardin şevê bidest bixin, bo ku êdî ne nijad ne jî zayend bikaribe me bi destê vê girêkê tine bike. Şev du alternatîfan raberî jinan dike: an talûke an jî zindan. Lê belê gelek caran zindan jî pir neternak e. Jinên ku lêdanê dixwin mehpûs in. Ew jina ku dûçarî destdirêjîya mêrê xwe bûye, îxtimaleke mezin e ku ev tecawiza li mala wê xwe de hatiye serê wê. Lê wisa didin qebulkirin ku heke em xwe di malê de zindanî bikin êdî talûke namîne. Dîroka jinan dîroka mehpûsîyê ye: sînordarkirina fîzîkî, girêdayîn, qedexekirina tevgeranên jinan, cezakirina hereketkirina jinan. Niha hema em berê xwe bidin li ku derê lingên jinan girêdayî nin. Jineka ku dest û pîyên wê girêdayî bona rewşa me ya heyî nîşaneyeke berbiçav e. Û em hema vegerîn bi kîjan alî dibînin ku êsirtiya me tê pîrozkirin. Aktor George Hamilton di Kontê Nû Draculayê de dibêje “Her jinek xwedîyê ew fantazîyê ye ku kesekî biyanî di tarîyê de destên wê girê bide, fantazîya jinan ew nîn e ku digel Vanessa Redgraveê tevlî meşe bibin.” Xuya ye ku haya Hamîlton bi fantazîya me ya ku digel Venessa Redgraveê tevlîbûna mêşê nîn e. Pîrozkirina şehwanî a koletîya jinan, olên, pirtûkên pîrôz û fîlmên vê serdemê –notanî dest û pîyên girtî- li çawirdora me nin. Bandora koletîyê ew e ku azadîya tevgeranê sinordar dike. Hannah Arenth wiha nivisîye, “ gava ku peyva azadî ji ber guhê me dikeve, ji nav hemû azadîyên ku tên li bîra me de azadîya herî qedîm û herî bingehîn azadîya tevgeranê ye.” Azadîya ku dilê me her ji kuda bixweze em bikarin biçin li ew derê nîşaneya azadîyê ya herî sereke ye. Lewre qedexekirina tevgeranê ji serdemên qedîm pê ve şerta sereke a koletîyê ye. Azadiya hereketkirinê, parçeyekî tevgeranê yî bingehîn e û mêr bi taybetî azadîya xwe di nav tevgeranê de azmûn dikin. Mêr azadîyê û azadîya tevgeranê azmûn dikin lê heman yek bona jinan ne pêkan e. Divê em qebul bikin ku azadîya tevgeranê şertê bingehîn ê hemû azadîyên din e. Heke em anegorî girîngîya azadîyan dorekî çê bikin, girîngiya azadîya tevgeranê li berîya azadîya ravekirinê ye ji ber ku heya azadîya tevgeranê nîn be ticarî azadîya ravekirinê pêkan nabe. Yanê dema ku em bona azadîyê ditêkoşin divê em ji sêrî ve destpê bikin û ji bona azadîya tevgeranê şer bikin. Çimkî heya ku ew nebe hîç azadîyeke din nabe. Rastî ev e; piştî tarî dikeve li erdê destûra me nîn e ku em derkevin li derve. Li hin cihên dinyayê derva ji bona jinan bi temamî qedexe ye lê belê di bin ev demokrasîya ku wekî nimûnê ji hemû dinyayê tê nişandayîn de destûrê didin ku em li berîya ketina tarîyê kor topal biçin bên û bendê nin ku em şikira xwe bi vê rewşê bînin. Divê em şikirdar bin ji ber ku bi taybetî karên me û ewlehîya me girêdayî vê şikirdarbûnê, girêdayî bindestîtiyeke rûgeş, şêrîntîyeke pasif û stûxwarkirinê ye- êdî kîjan anegorî kêfa mêrê ku divê em kêfxweş bikin be ew! Heke em notanî bûkên pêlîstok bin, heke em bona têkoşînê amade nîn bin û wê bendê bin ku zirzeyan li ser me de dadin, me girê bidin, zindanî bikin, zeft bikin, bibin xwedîyê me, dest bidin li ser me divê em şikirdariya xwe pê bînin. Heke em li hemberî dîmenên ku jin tên girêdayin, ziravê wan tê qetadin û tên îstîsmarkirin amade nîn bin ku bitêkoşin divê em bona şikirdarîyê amadekariya xwe bikin. Divê em amade bin bo daxwazîkirina azadîya tevgeranê, ne bes daxwazîkirin têr nake, divê em an vê azadîyê peyda bikin an jî şikirdarîya xwe pê bînin çimkî em baş dizanin ku azadîya tevgeranê esasê bingehîn a hemû azadîyên din e. Divê an em şikirdariya xwe pê bînin an jî bi dil û can wekî “her sê Mariayên Portekîzî” bibêjin “Na! Êdî roj roja raperînê ye: êdî bes e. Êdî ew roj ew roj e ku divê em bi laşên xwe diwarekî daynin.” Bi raya min em şikirdariya xwe zêde bi qencîyên mêran ên biçûk tînin. Bi raya min vê şikirdarîyê êdî canê me zer kiriye. Te bibêji qaşo em ruleta Rusan dilîzîn, her şev çêkên wan li ber enîya me nin. Û her roj bi belengazî şikirdariya xwe pê tînin ku hê jî nehatine kuştin. Em her roj ji bîr dikin ku şevekî dore bê me; ew tehdeya ketober e rojekî diyar û takekasî be. Dibe ku ew kesê ez bim, an jî tu, an jî keseka em ji canê xwe zêdetir jê hez dikin. Her roj cardin ji bîra me derdikeve ku em hema çi ji destê me de hebe ser bi ser didin lê wekî berdel hîç tiştekî nastînin. Em her roj şikirdariya xwe ji destê me de çi hebe bi wê tînin û her şev em an hêsîr an jî tawanbar in- û her du îxtîmal jî zirarê didin me. Roj ew roj e ku em hewar bikin bibêjin “êdî bes e” lê hawara dibê “êdî bes e” ji têra tiştekî nake. Divê em bedena xwe bona ku bibêjin “êdî bes e” bikar bînin, divê em bi bedena xwe barîkatekî ava bikin. Divê ev barîkata notanî oqyanûsê tev bigere û notanî oqyanûsekî gewre be. Divê em bona vê şevê û hemû şevên din cardin bidest bixin hêza xwe ya girseyî, bengîtiya xwe û hemû tirûşa xwe bikar bînin ku jiyan hêjayî jiyînê be, rûmeta mirovahiyê tê der bê. Kirina me ya îşev evqasî hêsa, evqasî zehmet û evqasî girîng e.
Montag, 30. Juli 2018
Şev û Talûke - Axaftina Andrea Drowkînê
Meşa ku bi navê “şeve cardin bidest bixe” hatiye lidarxistin bangewazîyeke bo kesayeta me ya hestiyar. Wisa kirine ku divê em, wekî jinekî bi taybetî ji şeve bitirsin. Şev ji bona jinan tijî tehde û talûke ne. Heke jinek şevê bi tena serê xwe li sûkê de bimeşe, ev yek bes nayê wateya ku ev jin di bin rîska tacîzkirinê de ye, her wiha wateya vê yekê –anegorî hişmendîya mêrsalar- ew e ku ev jin bi zanetî û dilî dixwaze bê tacîzkirin. Ew jina ku ji tixûbên şevê derbas dibe êdî qaçaxê zagonê ye ku rêzika bingehîn a tevgerana şaristanî xira dike: jineke binamûs şevê dernakeve li derva, heya bi tena serê xwe an ji tevli hin jinên din qet dernakeve. Ew jina ku şevê bêyî gergûnka xwe derdikevin li derva an wekî kuçegêrok an jî orispîyeke pozbilind a ku nizane çawa tevbigere tê dîtin. Polîsên şeve –yanê tecawîzker û mêrên din ên ku derketine nêçîrê- xwedîyê ew mafî nin ku zagona şevê bicih bînin: jinan bi nermovingo temaşe bikin û wê ceza bikin. Ketin li pey me hemûyan û gelek ji me hatin girtin jî. Her yek jina ku ji rêgezên civata şaristanî haydar, baş dizane ku divê xwe bi şevê biparêz e. Lê heke ew jin wekî “keçeka qenc” li malê bimîne û derîyan ji ser xwe de dade jî şev wê tehdît dike ku bi zorê bikeve li hindur. Ew heywanên dirrinde ku li pencere diteyîsin, xwe bi borîyan digirin hildiperikin, zirzeyan vedikin û ji kûlekê re dikevin hindur şevê digel xwe tînin. Bo nimûne ev nêçîrvan di fîlmên vampîran de wekî romantîk tên nîşankirin. Nêçîrvan notanî dûxanê ji derz û qelşan re dadiwêre. Digel xwe mirinê û seksê tînin. Qurbanî vedikişin; li hemberê seksê berxwe didin, heya ku xwe teslîmî kelecana nêçîrvan dikin û şeqên xwe ve dikin, sîngên xwe yên rût û tazî pêşkêş dikin û dikevin “evînîya” wî. Piştî ku qurbanî bi tevahî xwe teslîm dike êdî şev ji gef û gurra xwe dest berdide ji ber ku êdî qurbanî jixwe mirî ye. Jinik gelekî şêrîn, gelekî jinane û gelekî mirî ye. Belê wiha ye, ev qaşo-romantîzm tecawîz e ku bi nêrînên watedar hatiye xemilandin. Şev dema romantîzmê ye. Mêr jî notanî ew vampîrên ku mirov xwezîyên xwe pê tînin, diçin bo xapandina jinan. Notanî vampîran derdikevin nêçîrê. Şev destûrnameya qaşo-romantîzmê dide û romantîzim vediguhere destdirêjîyê. Ew îqameya ku derîyên derîyên wê darê zorê tên vekirin carna mal, hemasa beden û carna jî ew tiştê ku hin kes jê re dibên giyan e. Jin tiktenê ye û/an jî ji xewê de ye. Mêr ji hebûna jinê dixwe heya ku jê têr dibe an jî jin di destên wî de dimire. Kûlîlkên jin xapandinê ew in ku berîya qurbanî tê kuştin bi aliyê kujer ve tên pêşkêşîkirin. Kincan li laşê wê dikin, wê dirêj dikin û bi merasîmekî ve dest didin li ser hebûna wê, êdî ew heta hetayê bona berdevamiya heman tiştê tê bikar anîn. Hemû ciyawazîyên viyanî û takekasî kuta dibin û wisa dixwazin ku em bawerîya xwe pê bînin ku ev kutakirina bi aliyê tecewîzker ve nehatiye kirin, şevê xwe hemû ciyawazî kuta kirine. Mêr şevê bona tinekirina me bikar tînin. Kasanovayê ku mêr wî wekî hosteyê xwe qebul dikin dibêje ku “gava lempe tê vemirandin hemû jin notanî hevdu nin.” Hêmana zayenditîya mêran a sereke ew e ku kesayetî, takekesitî, taybetmendîyên şexsî û vîna jinê tine dike. Loma jî şev ew wext e ku bona pîrozkirina zayenditîya mêran hatiye terxankirin, ji ber ku bi şevan her der reş û tarîyê û di tarîyê de hêsatir e ku ciyawaziyan nebînin, ferq nekin bê ka ew jîn kî ye. Zayenditîya mêran ku ji tevahîya jiyanê, bi taybetî jî ji jiyana jinan nefret dike, dikare bi hovanê bireve, hema kîjan qurbanî bikeve li ber bikûje, bona xwe veşartinê tarîyê bikar bîne, sebra xwe bi tarîyê bînê, tarîyê bike stargeh û xwe pê bihewîne. Şev ji bona mêran efsûnî nin. Ew bi şevê derdikevin bi gerrîna fahîşeyan. Qaşo peyşabûnên xwe şevê dikin. Şevê serxoş dibin û notanî garanan li sûkan digerin. Ew bi şevê dikutin jinên xwe. Cimaeta xwe bi şevê geş dikin. Qaşo- jirêderxistinên xwe bi şevê dikin. Kirasên xwe yên spî şevê xwe dikin û agir alafê berdidin bi xêç. Şeva belûr, ew şeva ku Nazîyên Alman li çawirdora Almanyayê dikan û malên Cihûyan bombe kirin, ew şeva ku heya ku borî tevahîya Almanyayê bi şûşeyên şkestî de ma, ew şeva belûrîya ku navê xwe bi wan şûşeyên şkestî girt. Şeva belûrîya ku Nazîyan hemû Cihûyên ku xwe di cihên ewle de veneşartine û zirze li ser xwe de negirtine qir kirin. Şeva belûrîya ku elameta qetlîamên siberojê, nîşaneya wateya şevê ye. Nirxên rojê dibin derd û kûlên şevê. Hemû komên, cimaetên di bin tehdeyê de ji şevê ditirsin, ji ber ku bi şevan hemû kesên wekî bindeste tên dîtin notanî jinan muamele pê tê kirin: wekî nêçîrekî, lêdanê dixwin, tên kuştin an jî dibin hedefa tûndîya zayendî. Em bi şevan ditirsin ji ber ku mêr bi şevan bêtir xeternak in. Emrîka anegorî xeysetê xwe yî nijadperest tevdigere, dike ku tirsa tarîyê di binehişê me de wekî tirsa reşîkan, bi taybetî tirsa mêrên reşik bicih bike. Bi vî awayî têkiliya gerdîşî ya di navbera mêrên reşik û destdirêjîyê -destdirêjî mîrateya me ya neteweyî ye- bixêztir dibe. Lewre nîgaşa şeva reş wisa pêşniyar dike ku reş bi jixweberî xeternak e. Bi vî awayî li ser têkiliya di navbera şevê, mêrê reş û tecawizê tê girtin. Şev yanê zemanê ku seks tê kirin, dibe zemanê nijadperestiyê, tirsa nijadperest û nefreta nijadî. Li Başûrê Emrîkayê, bi şevan derdikevin gerra mêrê reş ku wî bixesînîn û/an jî linç bikin. Emrîka dewleteke nijadperest e û mêrê reşik jî wekî barkêşê talûkê, barkêşê destdirêjiyê tê hilbijartin. Rêbaza desthilatdariya mêran a sereke dike ku mêrên reşik ji bona nijadên wan kêm bên qebulkirin û wekî serê kulê, wekî nîşaneya zayenditîya hemû mêrtiyê bên bikar anîn. Hîtler jî heman yek anî li serê mêrên Cihû. Li Emrîkayê zêdepariya fahîşeyan bi jinên reşik pêk tên: ev jin wekî pêşnimûneyên sedema hemû qirêjî û gunehkariyan û zayenditîya jinan a ku wekî milkê mêran hatiye pênasekirin tên dîtin. Û bi vi awayî şev ji bona jinan dibin zemanê nijadê û zayenditîyê: mêtinkarîya nijadî û zayenditî tevli hevdu dibe, ji hevdu nayê veqetandin. Şev û reş, seks û nijad. Mêrên reşik bona kirinên hemû mêran tên tawanbarkirin; jinên reşik hemû jin çawa bên îstîsmarkirin wisa tên îstîsmarkirin. Lê belê hikûk û gerdîşa civakî bes wan û bi awayekî tûndî ceza dike. Bona ku em bikaribin vê girêka zordest a ku her şev cardin tev digere çareser bikin divê em cardin şevê bidest bixin, bo ku êdî ne nijad ne jî zayend bikaribe me bi destê vê girêkê tine bike. Şev du alternatîfan raberî jinan dike: an talûke an jî zindan. Lê belê gelek caran zindan jî pir neternak e. Jinên ku lêdanê dixwin mehpûs in. Ew jina ku dûçarî destdirêjîya mêrê xwe bûye, îxtimaleke mezin e ku ev tecawiza li mala wê xwe de hatiye serê wê. Lê wisa didin qebulkirin ku heke em xwe di malê de zindanî bikin êdî talûke namîne. Dîroka jinan dîroka mehpûsîyê ye: sînordarkirina fîzîkî, girêdayîn, qedexekirina tevgeranên jinan, cezakirina hereketkirina jinan. Niha hema em berê xwe bidin li ku derê lingên jinan girêdayî nin. Jineka ku dest û pîyên wê girêdayî bona rewşa me ya heyî nîşaneyeke berbiçav e. Û em hema vegerîn bi kîjan alî dibînin ku êsirtiya me tê pîrozkirin. Aktor George Hamilton di Kontê Nû Draculayê de dibêje “Her jinek xwedîyê ew fantazîyê ye ku kesekî biyanî di tarîyê de destên wê girê bide, fantazîya jinan ew nîn e ku digel Vanessa Redgraveê tevlî meşe bibin.” Xuya ye ku haya Hamîlton bi fantazîya me ya ku digel Venessa Redgraveê tevlîbûna mêşê nîn e. Pîrozkirina şehwanî a koletîya jinan, olên, pirtûkên pîrôz û fîlmên vê serdemê –notanî dest û pîyên girtî- li çawirdora me nin. Bandora koletîyê ew e ku azadîya tevgeranê sinordar dike. Hannah Arenth wiha nivisîye, “ gava ku peyva azadî ji ber guhê me dikeve, ji nav hemû azadîyên ku tên li bîra me de azadîya herî qedîm û herî bingehîn azadîya tevgeranê ye.” Azadîya ku dilê me her ji kuda bixweze em bikarin biçin li ew derê nîşaneya azadîyê ya herî sereke ye. Lewre qedexekirina tevgeranê ji serdemên qedîm pê ve şerta sereke a koletîyê ye. Azadiya hereketkirinê, parçeyekî tevgeranê yî bingehîn e û mêr bi taybetî azadîya xwe di nav tevgeranê de azmûn dikin. Mêr azadîyê û azadîya tevgeranê azmûn dikin lê heman yek bona jinan ne pêkan e. Divê em qebul bikin ku azadîya tevgeranê şertê bingehîn ê hemû azadîyên din e. Heke em anegorî girîngîya azadîyan dorekî çê bikin, girîngiya azadîya tevgeranê li berîya azadîya ravekirinê ye ji ber ku heya azadîya tevgeranê nîn be ticarî azadîya ravekirinê pêkan nabe. Yanê dema ku em bona azadîyê ditêkoşin divê em ji sêrî ve destpê bikin û ji bona azadîya tevgeranê şer bikin. Çimkî heya ku ew nebe hîç azadîyeke din nabe. Rastî ev e; piştî tarî dikeve li erdê destûra me nîn e ku em derkevin li derve. Li hin cihên dinyayê derva ji bona jinan bi temamî qedexe ye lê belê di bin ev demokrasîya ku wekî nimûnê ji hemû dinyayê tê nişandayîn de destûrê didin ku em li berîya ketina tarîyê kor topal biçin bên û bendê nin ku em şikira xwe bi vê rewşê bînin. Divê em şikirdar bin ji ber ku bi taybetî karên me û ewlehîya me girêdayî vê şikirdarbûnê, girêdayî bindestîtiyeke rûgeş, şêrîntîyeke pasif û stûxwarkirinê ye- êdî kîjan anegorî kêfa mêrê ku divê em kêfxweş bikin be ew! Heke em notanî bûkên pêlîstok bin, heke em bona têkoşînê amade nîn bin û wê bendê bin ku zirzeyan li ser me de dadin, me girê bidin, zindanî bikin, zeft bikin, bibin xwedîyê me, dest bidin li ser me divê em şikirdariya xwe pê bînin. Heke em li hemberî dîmenên ku jin tên girêdayin, ziravê wan tê qetadin û tên îstîsmarkirin amade nîn bin ku bitêkoşin divê em bona şikirdarîyê amadekariya xwe bikin. Divê em amade bin bo daxwazîkirina azadîya tevgeranê, ne bes daxwazîkirin têr nake, divê em an vê azadîyê peyda bikin an jî şikirdarîya xwe pê bînin çimkî em baş dizanin ku azadîya tevgeranê esasê bingehîn a hemû azadîyên din e. Divê an em şikirdariya xwe pê bînin an jî bi dil û can wekî “her sê Mariayên Portekîzî” bibêjin “Na! Êdî roj roja raperînê ye: êdî bes e. Êdî ew roj ew roj e ku divê em bi laşên xwe diwarekî daynin.” Bi raya min em şikirdariya xwe zêde bi qencîyên mêran ên biçûk tînin. Bi raya min vê şikirdarîyê êdî canê me zer kiriye. Te bibêji qaşo em ruleta Rusan dilîzîn, her şev çêkên wan li ber enîya me nin. Û her roj bi belengazî şikirdariya xwe pê tînin ku hê jî nehatine kuştin. Em her roj ji bîr dikin ku şevekî dore bê me; ew tehdeya ketober e rojekî diyar û takekasî be. Dibe ku ew kesê ez bim, an jî tu, an jî keseka em ji canê xwe zêdetir jê hez dikin. Her roj cardin ji bîra me derdikeve ku em hema çi ji destê me de hebe ser bi ser didin lê wekî berdel hîç tiştekî nastînin. Em her roj şikirdariya xwe ji destê me de çi hebe bi wê tînin û her şev em an hêsîr an jî tawanbar in- û her du îxtîmal jî zirarê didin me. Roj ew roj e ku em hewar bikin bibêjin “êdî bes e” lê hawara dibê “êdî bes e” ji têra tiştekî nake. Divê em bedena xwe bona ku bibêjin “êdî bes e” bikar bînin, divê em bi bedena xwe barîkatekî ava bikin. Divê ev barîkata notanî oqyanûsê tev bigere û notanî oqyanûsekî gewre be. Divê em bona vê şevê û hemû şevên din cardin bidest bixin hêza xwe ya girseyî, bengîtiya xwe û hemû tirûşa xwe bikar bînin ku jiyan hêjayî jiyînê be, rûmeta mirovahiyê tê der bê. Kirina me ya îşev evqasî hêsa, evqasî zehmet û evqasî girîng e.
Abonnieren
Posts (Atom)